Hiểu đúng về thoái hóa khớp gối để tránh biến chứng nguy hiểm

Tình trạng thoái hóa khớp gối đang ngày càng trẻ hóa, không chỉ ảnh hưởng đến người lớn tuổi mà còn cả những người trẻ. Việc hiểu rõ về căn bệnh này là bước đầu tiên để bạn có thể chủ động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe xương khớp của mình. Hãy cùng Optivita tìm hiểu ngay sau đây.

Cấu tạo khớp gối

Để biết vì sao thoái hóa khớp gối lại gây đau đớn và khó khăn trong vận động, trước tiên chúng ta cần hiểu về cấu tạo phức tạp của nó. Khớp gối là một trong những khớp lớn và quan trọng nhất cơ thể, có cấu trúc như một bản lề phức tạp. Nó chịu trách nhiệm nâng đỡ phần lớn trọng lượng cơ thể và thực hiện các động tác đi, đứng, chạy, nhảy.

Khớp gối bao gồm:

• Đầu xương: Gồm đầu dưới xương đùi và đầu trên xương chày.

• Sụn khớp: Là một lớp mô trơn láng, đàn hồi, bao bọc lấy đầu xương. Sụn khớp có vai trò như một lớp đệm, giúp giảm ma sát, giảm xóc khi khớp cử động. Đây chính là bộ phận bị tổn thương nặng nề nhất trong bệnh lý thoái hóa khớp gối.

• Bao hoạt dịch: Một màng mỏng chứa dịch khớp (hay còn gọi là chất nhờn). Dịch khớp có tác dụng bôi trơn, giảm ma sát và cung cấp dinh dưỡng cho sụn khớp.

• Hệ thống dây chằng và gân cơ: Giúp kết nối các xương và giữ cho khớp gối ổn định.

Vai trò của khớp gối là vô cùng thiết yếu, giúp chúng ta thực hiện hầu hết các hoạt động thường ngày. Khi khớp gối khỏe mạnh, mọi chuyển động đều trơn tru, linh hoạt. Tuy nhiên, khi tình trạng thoái hóa khớp gối xảy ra, lớp sụn bị bào mòn, dịch khớp suy giảm, gây ra đau nhức và hạn chế vận động.

Thoái hóa khớp gối là gì?

Thoái hóa khớp gối (Knee Osteoarthritis) là tình trạng tổn thương, hao mòn lớp sụn bao bọc hai đầu xương của khớp gối. Quá trình này diễn ra một cách từ từ, khiến lớp sụn ngày càng mỏng đi, xù xì và thậm chí bị phá hủy hoàn toàn. Khi sụn khớp mất đi, các đầu xương sẽ cọ xát trực tiếp vào nhau mỗi khi bạn di chuyển, gây ra các triệu chứng đau đớn, cứng khớp và sưng viêm.

Song song với quá trình bào mòn sụn, lượng dịch khớp cũng suy giảm cả về số lượng và chất lượng, làm mất đi khả năng bôi trơn và giảm xóc. Cơ thể cũng có thể phản ứng lại bằng cách hình thành các gai xương (osteophytes) ở rìa khớp, càng làm cho tình trạng thoái hóa khớp gối trở nên trầm trọng hơn.

Đây là một bệnh lý mạn tính, tiến triển theo thời gian và là nguyên nhân hàng đầu gây đau và tàn phế ở người lớn tuổi. Việc nhận biết và can thiệp sớm có thể giúp làm chậm quá trình tiến triển của bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

>> Xem thêm:

Viêm khớp gối là gì? Phương pháp điều trị và chăm sóc hiệu quả

Viêm khớp dạng thấp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Nguyên nhân thoái hóa khớp gối?

Có nhiều yếu tố nguy cơ góp phần thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp gối, được chia thành hai nhóm chính sau:

Nguyên nhân nguyên phát

Đây là dạng phổ biến nhất, thường liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể.

• Tuổi tác: Càng lớn tuổi, chất lượng sụn khớp và dịch khớp càng suy giảm. Các tế bào sụn già đi, khả năng tái tạo và tự sửa chữa kém dần, khiến sụn dễ bị tổn thương và bào mòn theo thời gian. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra thoái hóa khớp gối ở người trên 50 tuổi.

• Yếu tố di truyền: Yếu tố di truyền cũng có vai trò trong việc quyết định cấu trúc và độ bền của sụn khớp. Nếu trong gia đình có người thân (bố, mẹ, anh chị em) bị thoái hóa khớp, bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Nguyên nhân thứ phát

Đây là tình trạng thoái hóa khớp gối xuất hiện do hậu quả của các yếu tố khác tác động lên khớp.

• Thừa cân, béo phì: Cân nặng dư thừa tạo ra một áp lực khổng lồ lên khớp gối. Mỗi kg cân nặng tăng thêm sẽ đặt thêm 3-4 kg áp lực lên gối khi đi lại. Áp lực kéo dài này sẽ bào mòn sụn khớp nhanh hơn.

• Chấn thương cũ: Các chấn thương tại khớp gối như rách sụn chêm, đứt dây chằng chéo, gãy xương... dù đã được điều trị cũng có thể làm thay đổi cấu trúc khớp, khiến khớp mất ổn định và đẩy nhanh quá trình thoái hóa.

• Công việc và hoạt động thể chất: Những người làm công việc đòi hỏi phải đứng lâu, mang vác nặng, hoặc thường xuyên ngồi xổm, leo cầu thang (như công nhân, nông dân, vận động viên) có nguy cơ bị thoái hóa khớp gối cao hơn.

• Bệnh lý khác: Một số bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng khớp, gout... cũng có thể gây tổn thương sụn và dẫn đến thoái hóa khớp gối.

>> Xem thêm:

Tổng hợp các loại chấn thương thể thao và bí quyết bảo vệ khớp

Rách sụn chêm đầu gối có thể tự lành được không?

Dấu hiệu thoái hóa khớp gối

Các dấu hiệu thoái hóa khớp gối thường xuất hiện một cách âm thầm và tăng dần theo thời gian:

• Đau nhức khớp gối: Đây là triệu chứng chính. Cơn đau thường tăng khi vận động (đi lại, leo cầu thang) và giảm khi nghỉ ngơi. Khi bệnh nặng hơn, bạn có thể bị đau ngay cả khi không làm gì.

• Cứng khớp buổi sáng: Khớp bị cứng, khó cử động sau khi thức dậy. Tình trạng này thường kéo dài dưới 30 phút và sẽ cải thiện sau khi bạn vận động nhẹ nhàng.

• Cảm giác căng cơ đầu gối: Bạn có thể cảm thấy các cơ xung quanh gối bị căng cứng, nhất là sau khi ngồi lâu hoặc khi bắt đầu đứng dậy di chuyển.

• Tiếng kêu lạo xạo trong khớp: Khi co duỗi gối, bạn nghe thấy tiếng lục cục, lạo xạo. Đây là âm thanh do hai đầu sụn bị mòn cọ xát vào nhau.

• Vận động khó khăn hơn: Việc thực hiện các động tác đơn giản như đứng lên, ngồi xổm hay leo cầu thang trở nên khó khăn và gây đau hơn trước.

• Sưng và nóng khớp: Trong các đợt viêm cấp, khớp gối có thể bị sưng to và ấm lên khi sờ vào.

• Biến dạng khớp (giai đoạn muộn): Ở giai đoạn nặng, cơ đùi có thể yếu đi, khớp gối có thể bị biến dạng thành hình chân vòng kiềng.

Ai có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp gối?

Bất kỳ ai cũng có thể bị thoái hóa khớp gối, tuy nhiên, một số nhóm đối tượng sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do các yếu tố liên quan đến lối sống, công việc, và thể trạng:

• Người cao tuổi (trên 50 tuổi): Theo thời gian, sụn khớp mất dần tính đàn hồi và khả năng tự phục hồi, khiến nguy cơ thoái hóa khớp gối tăng lên đáng kể.

• Phụ nữ: Phụ nữ, đặc biệt là sau giai đoạn mãn kinh, có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới.

• Người thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể càng lớn, áp lực đè nặng lên khớp gối càng nhiều, làm tăng tốc độ bào mòn sụn khớp.

• Người có tiền sử chấn thương khớp gối: Những người từng bị tai nạn, chấn thương thể thao liên quan đến gối như gãy xương, tổn thương dây chằng, rách sụn chêm... sẽ có nguy cơ bị thoái hóa khớp gối sớm hơn.

• Người lao động chân tay nặng nhọc: Công nhân xây dựng, nông dân, bốc vác... những người thường xuyên phải mang vác vật nặng, đứng lâu hoặc thực hiện các động tác lặp đi lặp lại ở khớp gối.

• Vận động viên chuyên nghiệp: Các vận động viên ở những môn thể thao tạo nhiều áp lực lên gối như bóng đá, bóng rổ, điền kinh, cử tạ..

• Người có dị tật bẩm sinh: Những người có cấu trúc xương khớp bất thường bẩm sinh như lệch trục khớp gối (chân vòng kiềng, chân chữ X) sẽ khiến lực phân bố lên khớp không đều, dễ dẫn đến thoái hóa sớm.

Điều trị thoái hóa khớp gối

Hiện nay, có ba hướng điều trị chính được áp dụng kết hợp với nhau để điều trị thoái hóa khớp gối:

Điều trị không dùng thuốc

Đây là nền tảng quan trọng và luôn được ưu tiên hàng đầu.

• Giáo dục và thay đổi lối sống: Người bệnh cần được cung cấp kiến thức về bệnh, học cách tự quản lý và thay đổi các thói quen xấu. Giảm cân nếu bị thừa cân, béo phì là biện pháp cực kỳ hiệu quả giúp giảm áp lực lên khớp gối.

• Vật lý trị liệu cho chân: Các bài tập được thiết kế bởi chuyên gia vật lý trị liệu giúp tăng cường sức mạnh các cơ xung quanh khớp gối (đặc biệt là cơ tứ đầu đùi), cải thiện sự linh hoạt và ổn định cho khớp.

• Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Bó gối, nẹp gối, gậy chống... có thể giúp giảm tải cho khớp và hỗ trợ di chuyển dễ dàng hơn.

Điều trị dùng thuốc

Khi các biện pháp không dùng thuốc không đủ để kiểm soát triệu chứng của thoái hóa khớp gối, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc:

• Thuốc giảm đau thông thường: Paracetamol thường là lựa chọn đầu tay.

• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Dạng bôi hoặc uống (như Ibuprofen, Diclofenac) giúp giảm đau và kháng viêm hiệu quả. Tuy nhiên, cần thận trọng với tác dụng phụ trên dạ dày, thận.

• Tiêm nội khớp: Tiêm Corticosteroid giúp giảm viêm và giảm đau nhanh chóng trong các đợt cấp. Tiêm Hyaluronic Acid (chất nhờn nhân tạo) giúp bôi trơn và cải thiện chức năng khớp.

Can thiệp ngoại khoa

Phẫu thuật được coi là giải pháp cuối cùng, dành cho các trường hợp thoái hóa khớp gối đã ở giai đoạn nặng, khi việc dùng thuốc và vật lý trị liệu không còn giúp người bệnh giảm đau hay đi lại dễ dàng hơn:

• Nội soi khớp: Dọn dẹp các mảnh sụn vỡ, làm sạch bề mặt khớp.

• Đục xương sửa trục: Áp dụng cho người trẻ bị lệch trục khớp, giúp phân bố lại lực tải trên khớp.

• Phẫu thuật thay khớp gối: Thay thế bề mặt khớp bị hư hỏng bằng khớp nhân tạo. Đây là giải pháp cuối cùng nhưng mang lại hiệu quả giảm đau và phục hồi vận động rất tốt.

Phòng ngừa thoái hóa khớp gối

Chủ động phòng ngừa thoái hóa khớp gối từ sớm sẽ giúp bạn duy trì một hệ vận động dẻo dai và linh hoạt khi về già:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Đây là biện pháp quan trọng nhất. Giảm áp lực lên khớp gối sẽ giúp bảo vệ lớp sụn khỏi bị bào mòn quá mức.

• Tập thể dục đều đặn: Vận động hợp lý giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp quanh khớp, giúp khớp ổn định và vững chắc hơn. Tránh các môn thể thao có tính đối kháng mạnh hoặc gây xóc nảy nhiều nếu bạn không phải là vận động viên chuyên nghiệp.

• Tránh các tư thế xấu: Hạn chế ngồi xổm, ngồi xếp bằng, quỳ gối quá lâu. Khi cần nâng vật nặng, hãy gập gối và giữ thẳng lưng thay vì cúi gập người.

• Khởi động kỹ trước khi chơi thể thao: Luôn dành 5-10 phút để làm nóng cơ thể và các khớp trước khi bắt đầu các hoạt động thể chất để phòng ngừa chấn thương, một trong những nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối thứ phát.

• Chế độ dinh dưỡng giàu chất chống oxy hóa và kháng viêm: Tăng cường các loại rau xanh, trái cây, cá béo (giàu Omega-3) trong bữa ăn hàng ngày.

• Bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho khớp: Khi lớn tuổi hoặc khi khớp có dấu hiệu suy yếu, việc bổ sung các dưỡng chất như Glucosamine, Chondroitin, MSM... có thể hỗ trợ duy trì sức khỏe sụn khớp.

>> Xem thêm:

Bệnh xương khớp kiêng ăn gì? 7 nhóm thực phẩm cần tránh để giảm đau

Top 7 thực phẩm giàu canxi, tốt cho xương khớp bạn nên biết

Biến chứng thoái hóa khớp gối

Nhiều người thường chủ quan với những cơn đau ban đầu, cho rằng đó chỉ là dấu hiệu của tuổi tác. Tuy nhiên, nếu không được can thiệp và chăm sóc đúng cách, thoái hóa khớp gối có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:

• Đau mạn tính và mất ngủ: Các cơn đau không chỉ xuất hiện khi vận động mà còn hành hạ người bệnh ngay cả khi nghỉ ngơi, đặc biệt là vào ban đêm, gây ra tình trạng mất ngủ kéo dài, suy nhược cơ thể.

• Biến dạng khớp gối: Ở giai đoạn nặng, khớp gối có thể bị biến dạng vĩnh viễn, thường thấy nhất là tình trạng chân vòng kiềng (lệch trục vào trong) hoặc chân chữ X (lệch trục ra ngoài)

• Teo cơ và yếu chi: Do đau đớn và hạn chế vận động, các cơ ở vùng đùi và cẳng chân sẽ dần yếu đi và teo nhỏ

• Mất khả năng vận động, tàn phế: Đây là biến chứng đáng sợ nhất của thoái hóa khớp gối. Người bệnh có thể mất hoàn toàn khả năng đi lại, phải phụ thuộc vào xe lăn hoặc sự trợ giúp của người khác trong mọi sinh hoạt hàng ngày.

• Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Sống chung với cơn đau mãn tính và sự bất tiện trong sinh hoạt có thể khiến người bệnh trở nên tự ti, mặc cảm, dễ cáu gắt và có nguy cơ bị trầm cảm.

Chăm sóc khớp gối tại nhà

Việc điều trị thoái hóa khớp gối là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và phối hợp của chính người bệnh. Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ của bác sĩ, việc chủ động chăm sóc tại nhà đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Chế độ dinh dưỡng khoa học

Một chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn cung cấp các dưỡng chất thiết yếu để nuôi dưỡng sụn khớp.

• Tăng cường thực phẩm giàu Omega-3: Cá hồi, cá trích, cá mòi, quả óc chó, hạt lanh... có tác dụng kháng viêm tự nhiên.

• Bổ sung Canxi và Vitamin D: Sữa, phô mai, sữa chua, rau lá xanh đậm giúp xương chắc khỏe.

• Ăn nhiều rau củ và trái cây: Cung cấp vitamin và chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào sụn khỏi các gốc tự do.

Vận động hợp lý

Nghỉ ngơi là cần thiết khi khớp đang sưng đau, nhưng vận động nhẹ nhàng lại rất quan trọng để duy trì sự linh hoạt.

• Thực hiện các bài tập co duỗi nhẹ nhàng tại giường mỗi sáng.

• Đi bộ trên nền phẳng, đạp xe tại chỗ, hoặc bơi lội là những lựa chọn tuyệt vời cho người bị thoái hóa khớp gối.

• Tránh các động tác gây áp lực đột ngột lên gối như nhảy, chạy nhanh, hoặc xoay người đột ngột.

Bổ sung dưỡng chất chuyên biệt cho khớp

Khi chế độ ăn uống không thể cung cấp đủ, việc sử dụng các sản phẩm hỗ trợ chứa các thành phần chuyên biệt là một giải pháp hữu hiệu. Một sản phẩm toàn diện như Optivita Joint Health cung cấp một phức hợp các dưỡng chất quan trọng:

>> Xem thêm:

Glucosamine là gì? Cẩm nang sử dụng Glucosamine từ AZ

L-methionine: Thành phần quan trọng hỗ trợ sức khỏe khớp

Turmeric (nghệ) là gì? Công dụng và cách dùng turmeric hiệu quả

Việc kết hợp nhiều thành phần trong một sản phẩm giúp mang lại tác động hỗ trợ đa chiều cho người gặp vấn đề thoái hóa khớp gối.

Câu hỏi thường gặp về thoái hóa khớp gối

1. Thoái hóa khớp gối có chữa khỏi hoàn toàn được không?

Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý mạn tính, không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, việc điều trị và chăm sóc đúng cách có thể giúp kiểm soát tốt triệu chứng, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh, phục hồi chức năng vận động và duy trì chất lượng cuộc sống.

2. Bị thoái hóa khớp gối có nên đi bộ không?

Có, đi bộ rất tốt cho người bị thoái hóa khớp gối ở mức độ nhẹ và vừa. Đi bộ giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, kích thích tuần hoàn máu và sản sinh dịch khớp. Bạn nên đi trên địa hình bằng phẳng, mang giày đế mềm và đi với tốc độ vừa phải, tránh đi quá sức khi khớp đang đau.

3. Ăn gì để tốt cho người bị thoái hóa khớp gối?

Nên tăng cường các thực phẩm chức năng hỗ trợ xương khớp giàu Omega-3 (cá béo), Canxi (sữa, rau xanh), Vitamin C (cam, chanh, dâu tây), và các loại gia vị có tính kháng viêm như nghệ, gừng.

4. Khi nào cần phẫu thuật thay khớp gối để điều trị thoái hóa khớp gối?

Phẫu thuật thay khớp gối được chỉ định ở giai đoạn cuối của bệnh, khi sụn khớp đã bị phá hủy nghiêm trọng, người bệnh đau dữ dội và liên tục, các phương pháp điều trị bảo tồn không còn hiệu quả và chức năng vận động bị ảnh hưởng nặng nề, không thể đi lại bình thường.

Kết luận

Thoái hóa khớp gối là một hành trình dài đòi hỏi sự kiên nhẫn và chăm sóc đúng cách. Bằng việc kết hợp thay đổi lối sống, vận động hợp lý và bổ sung dinh dưỡng, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh. Để hỗ trợ toàn diện cho sức khỏe sụn khớp, hãy cân nhắc sử dụng Optivita mỗi ngày.

HỆ THỐNG OPTIVITA

Optivita Việt Nam – Văn phòng & Trung tâm

Phân phối:

Địa Chỉ: 18 Ter Nguyễn Thị Minh Khai, Phường Sài Gòn, TP. Hồ Chí Minh

Hotline: 1900 2999 36

Kênh bán hàng & phân phối:

• Website: https://optivita.com/

• Fanpage: https://facebook.com/optivitawellness

• Instagram: https://instagram.com/optivita.wellness

• Shopee Mall: https://shopee.vn/product/1578181368/40112275919